İran’daki Çepni Türk Varlığı ve Tehdit Altındaki Kadim Türk Coğrafyası Üzerine Rapor
Bugün Ortadoğu’nun kalbinde, kadim medeniyetlerin kavşağı olan İran coğrafyasında yaşanan gelişmeler, sadece bölgeyi değil, tüm Türk Dünyasını yakından ilgilendirmektedir. İran, tarih boyunca farklı Türk boylarına ve devletlerine ev sahipliği yapmış, bu topraklar üzerinde Türk kimliği derin izler bırakmıştır. Bugün ise, İran’ın dört bir yanında yaşayan yaklaşık 45 milyon Türk kökenli insan, kendi kimliğini ve kültürel varlığını koruma mücadelesi vermektedir.
Bu bağlamda, İran’da yaşayan Çepni Türkleri, hem tarihsel hem de stratejik önemi haiz bir Türk topluluğudur. Çepni Boyu Federasyonu olarak, bu önemli meseleyi yakından takip ediyor, gelişmelere kayıtsız kalmıyoruz. Federasyon Genel Başkanımız Ercan Kandemir’in de sıkça vurguladığı üzere, İran’da yaklaşık 1 milyon dolayında Çepni Türkü yaşamaktadır. Bu nüfusun önemli bir kısmı ise Güney Azerbaycan bölgesinde, özellikle Urmiye, Salmas, Hoy, Tebriz ve Maku şehirlerinde meskûndur.
Küresünni Aşireti ve Osmanlı Yerleştirmeleri
İran’daki Çepni varlığı, tesadüfi bir yerleşim değil, bilinçli bir tarihsel politikanın ürünüdür. 16. yüzyılda Osmanlı Devleti, Safevi Devleti ile mücadele ederken doğu sınırlarını güvence altına almak amacıyla Karadeniz bölgesinden, özellikle Giresun’dan Çepni aşiretlerini sınır hattına yerleştirmiştir. Bu topluluklar zamanla Küresünni Aşireti olarak anılmış ve özellikle Urmiye çevresindeki köylerde yoğunlaşmışlardır.
Bugün hâlâ bu köy ve kasabalarda Çepni Türklüğü yaşatılmakta, gelenekler yaşatılmaktadır. Ancak ne yazık ki bu köklü varlık, son yıllarda farklı aktörlerin müdahalesiyle tehdit altındadır.
İran’daki Çepni Türk Yerleşkeleri:
Urmiye: Gulunci (Quluncu), Gecin, Velinde, Heneye(Xeneye), Balov, Mirava, Neybin, Balaniş, Dol Dize, Kehriz, Bend, Miyava, Tumatar, Kuka ve Kultepe.
Hoy: Estiran, Yestikan, Babekan, Dize, Geretepe, Kotur(Qotur), Mehin(Mexin), Raviyan, Zeri, Kukut, Almali, Zeyve, Hindivan ve Körpiran.
Salmas: Şekeryazi, İstisu, Kaniyan, Verdan, Ala Sürme, Şireki, Silav, Höder, Hakveran(Haqveran), Çiçek ve Mafkendi.
Ayrıca Rikava, Seremerih, Şeydan, Gulan, Yengice, Ağziyaret ve Şorik köylerinde meskun haldedirler.
Güncel Tehditler ve Stratejik Riskler
Bugün bu kadim yerleşimlerin karşı karşıya olduğu tehditler, oldukça ciddi boyutlara ulaşmıştır. Bir yandan Siyonist İsrail ve babası emperyalist ABD güçlerinin İran üzerindeki planları, diğer yandan PKK/Pejak-Kürt bölücü unsurların sahadaki faaliyetleri, doğrudan Türk köylerini hedef almaktadır.
İsrail ordusundan emir bekleyen PKK/PJAK-Kürt unsurlarının ilk saldıracağı noktaların doğrudan Çepni Türk yerleşkeleri olması önemlidir !
Özellikle Salmas-Hoy-Urmiye hattı, hem coğrafi hem demografik açıdan stratejik bir Türk hattı olarak görülmektedir. Bu hat üzerindeki köylerde zaman zaman kültürel baskılar, zorunlu göç tehditleri, mezhepsel ayrımcılık ve hatta güvenlik riskleri yaşanmaktadır.
Bu durum karşısında sessiz kalmak, sadece İran’daki Çepni Türklerini değil, tüm Türk dünyasının onurunu zedeleyecektir.
Çepni Boyu Federasyonu’nun Tutumu
Çepni Boyu Federasyonu olarak bu süreçte sorumluluğumuzun farkındayız. İran’daki soydaşlarımızın yanında olduğumuzu yüksek sesle ifade ediyoruz. Federasyonumuz, gerektiği ve izin verildiği taktirde ulusal kurum ve kuruluşlarımız ve İran ile koordinasyon halinde çalışmaya hazırdır.
Kadim İran coğrafyasında yaşayan Türk halkları ve özellikle Çepni boyu mensupları, tarihin ve Türk milletinin şerefli mirasçılarıdır. Onların güvenliği, kültürel kimliği ve geleceği; yalnızca İran Türklerinin değil, tüm Türk milletinin ortak davasıdır.
Bizler, Çepni Boyu Federasyonu olarak bu davaya sahip çıkmaya kararlıyız. Mezhep ayrımcılığı, emperyalist planlar ve terör yapılanmalarına karşı dimdik duracak, İran’daki Türk varlığının sesi olmaya devam edeceğiz.
“Çepniler yalnız değildir. Türk Milleti birdir, beraberdir!”
ÇEPNİ BOYU FEDERASYONU