ÇEPNİZADE HASAN BEY TARAFINDAN YAPTIRILAN NİKSAR ULUCAMİ

Ercan KANDEMİR
Bir çok Sanat Tarihçi yapının kim tarafından ve ne zaman yapıldığı hakkında bilgi birliğine ulaşamasalar da en ağır basan görüş yapının Danişmendli yapısı olduğu, Nizameddin Yağıbasan devrinde 1145-46 yıllarında Çepnizade Hasan Bey tarafından yaptırıldığı yönünde.
Danişmedliler aslında bir beylik değil devlettir ve Danişmendliler, Oğuzların 24 boyundan biri olan Çepni Boyu tarafından kurulmuştur.
Şimdi Danişmendli yapısı olan ve Çepni Boyu’ndan Çepnizade Hasan Bey’in yaptırdığı Niksar Ulu Cami’sinin mimarisinden bahsedelim.
Niksar Ulu Cami, kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen plana sahiptir. Mihraba dik beş nefi vardır. Ortadaki nefi iki yanında bulunan ikişer neften daha geniş ve yüksektir. Mihrap önü mekanı kubbe ile örtülür. Ayrıca Mihrap önü mekanından itibaren beşinci, kuzeyden itibaren ise üçüncü birim olan mekan da kubbe ile örtülüdür. Diğer birimler ise tonozlarla örtülüdür.
Tonozlar sivri kemerler ile taşınır, sivri kemerler ise kare birimler oluşturmak üzere kesme taştan yapılmış 24 adet ayağa oturur.
Üst örtünün 24 ayağa oturmasını Oğuz’un 24 boyunu temsil ettiği düşüncesini ileri atabiliriz ancak bu maneviyat yüklemesi olur ve bilimsel bir veri olmaz.
Cami duvarları moloz taşlar ile örülmüştür. Köşe bağlantılarında köşeleri kuvvetlendirmek için kesme taşlar da kullanılmıştır.
Mihrap duvarında üst üste olmak üzere çift sıralı pencereler var. Diğer cephelerde ise tek sıralı pencereler bulunmaktadır.
Ahşap çatı örtülü son cemaat mahaline sahiptir.
Camiye giriş kuzey duvarında taç kapı ile yapılır. Yapının en süslü yeri taç kapısıdır. Taç kapının dış bördüründe altıgen yıldızlardan oluşan geometrik bezeme vardır. Her bir yıldızın uçlarından devam eden yıldızlar bulunur ve bu sonsuzluğu da simgeler.
Taç kapının ikinci bordüründe öze dönüşü simgeleyen oz damgasının iç içe yerleştirilmesiyle oluşturulan bezeme vardır. Diğer bordürde ise iç içe geçmiş dörtlü düğüm dizisinden oluşan bezeme vardır.
Giriş açıklığı üzerinde Türk el sanatlarında ve Türk mimarilerinde de bir çok çeşidi görülen çiçek motifi vardır.
Caminin mimari ve süsleme özellikleri sadece bunlardan ibaret değil elbette. Bu yazdıklarımız size ip ucu olsun.
Ayrıca Niksar’da Çepnibey ismiyle bir mahalle ile Serenli beldesinde bir çeşmenin üzerinde Çepni damgası bulunan bir çeşme vardır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir